Rondom ’n Oalen Griezen

is een bijzonder boek over de middeleeuwse kerk van Hellendoorn, een must om te lezen en te bekijken. Met grote liefde voor het monument en met de nodige deskundigheid zetten de auteurs en de fotograaf-beeldredacteur het gebouw in de schijnwerpers. Tevens belichten ze allerlei aspecten van het reilen en zeilen van de geloofsgemeenschap ter plaatse.

In het verre verleden zijn veel mensen uit Hellendoorn ten doop gehouden in de stenen doopvont in ’n Oalen Griezen. Lange tijd was die spoorloos. Tal van verhalen doen daarover de ronde, ze worden stuk voor stuk ontrafeld. Ook tijdens de laatste gang van gelovigen heeft het gebouw dat in het boek centraal staat eeuwenlang een onmisbare rol gespeeld. Dat is nog steeds vaak het geval. Aanvankelijk werden mensen in de kerk begraven, later op de hof daarnaast, nog weer later op de algemene begraafplaats aan de Koestraat, nu ’t Oale Karkhof genoemd. Overigens: tijdens die laatste gang luiden de klokken anders dan ze dagelijks op gezette tijden doen. In een sacrale ruimte als ’n Oalen Griezen klonk in de begintijd dagelijks de lofzang, sinds de Reformatie wekelijks. In de katholieke jaren gebeurde dat a capella, in de protestantse vond en vindt samenzang onder begeleiding van orgelklanken plaats. Het orgel komt dan ook uitvoerig aan bod. In de middeleeuwen was er voor de minder aandachtige luisteraar in de kerk gelukkig veel te zien; sinds 1962 eveneens: de gelauwerde glazenier Jan Schoenaker vervaardigde in dat jaar een prachtig bijbels prentenboek. Verder komt een ooit aanwezige en helaas verwijderde muurschildering met een voorstelling van Christus als rechter aan orde. De rol van de kerk in de samenleving wordt onderstreept door de nog altijd aanwezige ‘karkesproake’, gedurende enkele eeuwen de plaats voor mededelingen van de dorpsomroeper. Ten slotte: de adel wordt niet vergeten. Die mensen van naam hebben lange tijd hun stempel op de gang van zaken op het kerkelijke erf gedrukt.

In de beginjaren van ’n Oalen Griezen zou uitnodigend gezegd kunnen zijn: ‘Tolle et lege.’ In hedendaags Nederlands: ‘Neem en lees.’

Inhoud	Pagina

Woord vooraf - Tineke van Buren	7
‘De dree getrouwen’ – de klokken - Jan Dirk Wassenaar	11
‘Mijn oog is niet te gelooven’ – de doopvont - Jan Dirk Wassenaar	33
Christus als rechter – de muurschildering - Jan Dirk Wassenaar	40
Geloven in glas – de gebrandschilderde ramen - Paul Janse	65
De orgels en de organisten - Jan Jongepier (†) en Jan Dirk	81
Het mirakel van Hellendoorn - Evelyn Ligtenberg	93
De adel en de kerk - Evelyn Ligtenberg	105
Conflicten op het kerkelijke erf - Evelyn Ligtenberg	125
‘Rekening van ontfangst en uitgave’
– de kasboeken van de kerk - Evelyn Ligtenberg	139
De ‘Karkesproake’ – een ‘omroepinstallatie’ - Jan Dirk Wassenaar	157
‘Gengeln in de Geuren’ – een plantsoen - Jan Dirk Wassenaar	171
’t Oale Karkhof
– van kerkhof naar algemene begraafplaats - Paul Janse	187
Verantwoording	207

Rondom ’n Oalen Griezen

Inhoud